dr hab. Zbigniew Heleniak internista, nefrolog, transplantolog z Katedry i Kliniki Nefrologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, laureat programu stażowego „Research Travel Grants” organizowanego w ramach programu „Inicjatywa Doskonałości – Uczelnia Badawcza”, dzięki któremu wyjechał na miesięczny staż naukowy do Kliniki Nefrologii Uniwersytetu Medycznego Charité w Berlinie, Niemcy.
1. Jak wyglądały Pańskie początki w nawiązywaniu współprac zagranicznych?
Rozpoczynając poszukiwania współpracy naukowej posiadałem już tytuł doktora nauk medycznych, zatem oczywiste było, że do dalszego rozwoju naukowego niezbędne jest nawiązanie współpracy międzynarodowej z innym prestiżowym ośrodkiem. Poszukiwanie jednostki naukowej rozpocząłem od rozpoznania, które ośrodki zagraniczne prowadzą badania w zakresie powikłań sercowo-naczyniowych w populacji chorych z przewlekłą chorobą nerek, i zwyczajnie do nich napisałem. Na maila z zapytaniem o podjęcie współpracy uzyskałem odpowiedź od połowy ośrodków, do których go wysłałem. Niestety większość odpowiedzi spotkała się z brakiem zainteresowania, jednakże pojawiła się odpowiedź od Prof. Klemensa Budde z Uniwersytetu Medycznego Charité w Berlinie, który był zainteresowany współpracą naukową.
2. Jak dalej rozwijała się Pana współpraca z naukowcami z Uniwersytetu Medycznego Charité w Berlinie?
Między pierwszym mailem wymienionym z prof. Budde, a pierwszym spotkaniem minął miesiąc. W 2018 roku pierwszy raz wyjechałem na miesięczny staż do tego ośrodka, podczas tej wizyty stworzyliśmy projekt dotyczący problematyki sercowo-naczyniowej u pacjentów po transplantacji nerki, którego rozbudowa pozwoliła mi na aplikację o prestiżowe stypendium DAAD (Deutscher Akademischer Austauschdienst). Dzięki środkom uzyskanym z DAAD odbyłem 3 miesięczny staż na Uniwersytecie Medycznym Charité. W trakcie pobytu wraz z naukowcami niemieckimi ocenialiśmy parametry sztywności naczyń krwionośnych oraz skład ciała – skupiając się głównie na parametrach określających ilość i rodzaj tkanki tłuszczowej – u pacjentów po przeszczepie nerki. Dzięki tej współpracy do 2022r. opublikowano 5 pełnotekstowych, oryginalnych prac o łącznym IF = 13,8. Podsumowując, należy zaznaczyć, że współprace międzynarodowe są milowym krokiem w karierze naukowca i przynoszą korzyści nie tylko naukowcom, ale również uczelniom.
3. Gdyby miał Pan udzielić jednej rady młodszym koleżankom badaczkom/kolegom badaczom – jaka byłaby to rada?
Rada na początek: Nie bać się! Napisać, skontaktować się, pochwalić się tym, co udało się do tej pory osiągnąć. Zawsze jest szansa, że znajdzie się ośrodek, z którym będziemy mogli prowadzić współpracę naukową w interesującej nas dziedzinie. Z pewnością wymaga to czasu i cierpliwości. Mimo to, najważniejsze jest to, aby wykonać pierwszy krok i nie bać się skontaktować z wybraną przez nas jednostką naukową.
4. Jak już Pan wspominał, do dalszego rozwoju konieczne jest nawiązywanie współpracy międzynarodowej. Czy Pana zdaniem istnieje odpowiedni moment w karierze naukowej, w którym najlepiej zawierać współprace z zagranicznymi ośrodkami?
W moim przypadku za odpowiedni moment uznałem czas po uzyskaniu tytułu doktora nauk medycznych, jednak jest to bardzo indywidualna kwestia. Obecnie obserwujemy studentów, którzy jeszcze w trakcie studiów kończą przewody doktorskie, co pokazuje że moment startu kariery naukowej następuje coraz wcześniej. Uważam, że jeśli ktoś ma odwagę, chęci, możliwości i pomysł, to nie zależnie od tego, czy jest studentem, doktorem czy docentem, powinien szukać ośrodka naukowego do współpracy zagranicznej. Jest wiele instytucji dofinansowujących wyjazdy, choć często oferty te są skierowane do młodych badaczy, przed ukończeniem 35 roku życia. Oczywiście nie oznacza to, iż dojrzali naukowcy nie mają takich możliwości. Jednak najważniejsze to mieć chęci do działania, a wtedy wiek nie stanowi przeszkody w realizacji planów.
Wywiad przeprowadziła Patrycja Maszka-Stankiewicz z Działu Obsługi Programu „Inicjatywa Doskonałości – Uczelnia Badawcza”.
fot. Mikołaj Frankiewicz